alfabeto
Listo da ĉiuj literoj
de iu lingvo, aranĝita laŭ norma ordo:
la Esperanta alfabeto enhavas 28 literojn, de A ĝis Z;
la literojn de nia alfabeto mi proponas nomi en la sekvanta
maniero: a, bo, co, ĉo, do, e, fo, go, ĝo, ho, ĥo, i, jo ,ĵo,
ko, lo, mo, no, o, po, ro, so, ŝo, to, u, ŭo, vo,
zoLR
;
Kiel rezulto de evoluo de la hieroglifaj skriboj, meze de la
2ª jarmilo a.K. aperis la fenica alfabeto
[1];
Ĝi (Unikodo) ampleksas ankaŭ la alfabetojn cirilan,
araban, hebrean, armenan, kartvelan, …
[2];
li neniam venkis la alfabeton
PrV
;
li ŝvitas ankoraŭ super la alfabeto
PrV
.
aboco1
1.
M. Korotkov: Skribsistemoj: Interesaj paralelismoj inter alfabetoj, Monato, №012670
2. J.C. Wells: Supersignoj, trasignoj kaj subsignoj, Internacia Kongresa Universitato, Prago 1996-07-26
3. Irvdel, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Manalfabeto.png
2. J.C. Wells: Supersignoj, trasignoj kaj subsignoj, Internacia Kongresa Universitato, Prago 1996-07-26
3. Irvdel, propra verko: https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Manalfabeto.png
- angle:
- alphabet
- beloruse:
- альфабэт, абэцэда
- bretone:
- lizherenneg
- ĉeĥe:
- abeceda, alfabeta
- france:
- alphabet li neniam venkis la ~on: il ne sait ni a ni b, c'est un ignorant. li ŝvitas ankoraŭ super la ~o: il ne sait ni a ni b, c'est un ignorant.
- germane:
- Alphabet, Alfabet, Abc, Buchstabenfolge li neniam venkis la ~on: er ist niemals über die Grundlagen hinaus gekommen, er ist niemals über das Abc hinaus gekommen. li ŝvitas ankoraŭ super la ~o: er lernt noch die Grundlagen, er kennt noch nicht einmal die einfachsten Dinge.
- hebree:
- אלף בית
- hispane:
- alfabeto, abecé, abecedario
- hungare:
- ábécé, alfabétum
- indonezie:
- alfabet
- japane:
- アルファベット, 字母 [じぼ]
- malaje:
- huruf
- nederlande:
- alfabet
- pole:
- abecadło, alfabet
- portugale:
- alfabeto
- rumane:
- alfabet
- ruse:
- алфавит
- slovake:
- abeceda
- svede:
- alfabet
- tibete:
- ཀ་ཁ་
- ukraine:
- абетка, алфавіт, азбука
alfabeta
- angle:
- alphabetic
- beloruse:
- альфабэтны
- ĉeĥe:
- abecední
- france:
- alphabétique
- hispane:
- alfabético, alfabética
- hungare:
- betűrendes, ábécé-
- indonezie:
- alfabetis
- japane:
- アルファベットの [あるふぁべっとの]
- pole:
- alfabetyczny
- portugale:
- alfabético
- rumane:
- alfabetic
- ruse:
- алфавитный ~a indekso: алфавитный указатель. ~a ordo: алфавитный порядок.
- slovake:
- abecedný
alfabetigi
(tr)
- 1.
-
Fari ion alfabeta, igi alfabeta:
- a)
- Aranĝi laŭ la ordo alfabeta: alfabetigi liston; tiel en la germana, ekzemple, ä estas alfabetigata kvazaŭ ĝi estus simpla a, dum en la sveda ĝi viciĝas kiel aparta litero je la fino de la alfabeto [6]; ĉu tiam ni alfabetigu reĝojn antaŭ la litero 'A' (ĉar mankas familia nomo), ĉu laŭ ilia persona nomo, aŭ ĉu ĉiujn sub 'R' ...? [7].
- b)
- Transformi skribon ideograman en skribon alfabetan (per kelkdeko da literoj): „Alfabetigi la japanan“ [8]; kvankam la movado por Esperanto tuŝis plurajn gravajn intelektajn fluojn de la dudeka jarcento (de strukturismo ĝis la movado por alfabetigi la ĉinan lingvon), ĝi ne sukcesis havigi al si multan internacian influon [9].
- 2.
- (evitinde)
Malanalfabetigi, legopovigi, instrui al iu legi (kaj, kutime,
ankaŭ skribi):
kursoj por alfabetigi en la nacia lingvo afganajn
analfabetajn
rifuĝintojn
[10].
Rim.: Tiu senco estas plurrilate malkonvena al la vorto alfabetigi. Unue, ĝi malkonvenas al la senco de la sufikso -ig: la homo ne iĝas „alfabeta“. En analogia okazo oni ne diras „evangeliigi“ por la senco „prediki evangelion“, sed uzas apartan radikvorton „evangelizi“. Due, eĉ se akcepti la neekzistantan sencon „instrui“ ĉe -ig, ankaŭ la radiko alfabet- malkonvenas por esprimi la ideon pri legopovo. Oni povas scipovi legi sen scii la alfabeton; kaj eĉ plej bona scio de la latina-franca alfabeto neniom helpus onin voĉlegi la francan vorton „eau“ kiel [o], aŭ la anglan kvarliteraĵon „-ough“ (kiu ne havas fiksitan legomanieron). Krome, por legopovigi ĉinon oni entute ne bezonas alfabeton ‐ tiu vorto prezentas eŭropcentrisman pensmanieron. Plej klare mallogikeco de la latinida paŭsaĵo alfabetigi videblas el analogio kun la vorto „ciferigi“, kiu neniel povas signifi „instrui al iu kalkulon“. [Sergio Pokrovskij]
6.
J. C. Wells: Supersignoj, trasignoj kaj subsignoj, Internacia
Kongresa Universitato, Prago
1996-07-26
7. Vikipedio-diskuto:Nomoj de titoloj
8. Ĉeĥiĝu Ŝaŭmaĵo: Artikoltitolo en „Monato“, 2001:3, p. 4a.
9. H. Tonkin: Esperanto: Lingvo preta por la internacia vivo, Kontribuo al la 89-a Universala Kongreso de Esperanto kaj la 3-a Nitobe-Simpozio, Pekino, julio 2004
10. R. Corsetti: Lingvo de paco, La Ondo de Esperanto, 2002:1
7. Vikipedio-diskuto:Nomoj de titoloj
8. Ĉeĥiĝu Ŝaŭmaĵo: Artikoltitolo en „Monato“, 2001:3, p. 4a.
9. H. Tonkin: Esperanto: Lingvo preta por la internacia vivo, Kontribuo al la 89-a Universala Kongreso de Esperanto kaj la 3-a Nitobe-Simpozio, Pekino, julio 2004
10. R. Corsetti: Lingvo de paco, La Ondo de Esperanto, 2002:1
- angle:
- alphabetize
- beloruse:
- 1.a упарадкаваць паводле альфабэту 1.b перавесьці на альфабэт 2. вучыць грамаце
- ĉeĥe:
- 2. učit číst
- france:
- 2. alphabétiser
- hispane:
- 1.a alfabetizar 1.b transliterar 2. alfabetizar
- hungare:
- 1.a betűrendbe szed, ábécérendbe szed 1.b latinbetűsre átír
- japane:
- 識字教育を施す [しきじきょういくをほどこす], 読み書きを教える [よみかきをおしえる]
- pole:
- 1.a ustawiać w porządku alfabetycznym 2. uczyć czytać
- portugale:
- 2. alfabetizar
- rumane:
- 1.a să fie în ordine alfabetică
- ruse:
- 1.a расположить по алфавиту 1.b перевести на буквенное письмо 2. учить грамоте
- slovake:
- 2. učiť čítať
- ukraine:
- 2. навчати грамоти, навчати читати
alfabetigo
- Ago alfabetigi:
11.
La cx-transskribo
(„Kopenhaga
Rekomendo“)
12. R. Corsetti: Lingvo de paco, La Ondo de Esperanto, 2002:1
12. R. Corsetti: Lingvo de paco, La Ondo de Esperanto, 2002:1
- angle:
- alphabetization
- beloruse:
- 1.a упарадкаваньне паводле альфабэту 1.b навучаньне грамаце
- france:
- alphabétisation
- hispane:
- alfabetización
- pole:
- alfabetyzacja
- portugale:
- alfabetização
- rumane:
- alfabetizare
- ruse:
- 1.a алфавитное упорядочение 1.b обучение грамоте
alfabetumo
-
Libro por lernigi alfabeton al infanoj.
abocolibro,
aboco 1.
- angle:
- primer, alphabet book
- beloruse:
- лемантар, азбука
- bretone:
- levr deskiñ lenn
- ĉeĥe:
- slabikář
- france:
- abécédaire, ABC (abécédaire)
- germane:
- Abc-Buch, Fibel
- hebree:
- ספר לימוד לאלף-בית
- hispane:
- abecé
- hungare:
- ábécéskönyv
- japane:
- 初歩読本 [しょほとくほん]
- nederlande:
- ABC-boek
- pole:
- elementarz
- portugale:
- cartilha de alfabetização
- rumane:
- abecedar
- ruse:
- букварь, азбука
- slovake:
- šlabikár